ممنون از کار ارزشمندتون
من از بروجرد هستم و اخیرا یک تحقیق دانشگاهی دارم در مورد ضرب امثل های بروجردی. میخواستم بدونم آیا ضرب المثل های بیشتری می تونید بنویسید یا نه؟ اخه تحقیق در مورد فورکلور در این منطقه خیلی سخته.
به هر حال من هم چند ضرب المثل بروجردی پیدا کردم که یکی اش اینه: "تا نبری جفا نبینی صفا "که معادل نابرده رنج گنج میسر نمیشود هست.

از دهن نخورده در آر تو دهن خورده بیذار.

خری وامونده ماطلی ایشوس.

خری تو گل مونده.

دزی نگرفته پادیشاس.

خاشِ سِرِه ء لاكُ لَوِه رِ بَشور ، بامشي و ِرِ نَلِسِه !

كاربرد : در باره دخالت نكردن در كار ديگران و توجه به امور خود داشتن استفاده مي شود .

56- آدم ترسو ، سایش دَ جی اَتِرسه � آدم ترسو از سایه اش هم می ترسه .

57- اگه واددنَیه، هرچونِ دِ مُون ده � اگر بادت نمی آید هر چونت را به من بده .

58- بُز گر سرچشمَه دَ اُو اَخِره � بز گر از سر چشمه آب می خورد .

�اغراق نخواهد بود اگر ادعا کنم که در هر شهر و حومه‌ای به‌طور متوسط هنوز یک ضرب‌المثل ضبط‌‌‌‌نشده وجود دارد.�

�امثال جمله‌های قصیری هستند که از تجربه‌های طویل حاصل آمده‌اند.�

�امثال در زنده نگاه‌داشتن زبان فارسی عامل قوی و مؤثری بوده و در انجام این خدمت بزرگ به اشعار و سایر انواع سخن کمک می نماید.�

�امثال مواعظ بالغه‌ای هستند که در نتیجه تجربه‌های طولانی و از فکرهای متین پیدا می‌شوند.�

بزم میره, بالا می شینه
بدگویی و غیبت می كند,در صدر هم می نشیند.
كنایه به افراد از خود راضی و دورواست.

چش دخوش سی بی سرمه داخلش كرد
چشم از خودش سیاه بود, سرمه هم تویش كشید
دوباره كاری و انجام كارهای زائد و غیر لازم.
...

نبل قادئنئن ، قئزی زیرنگ اولار.
یعنی
زن تنبل ، دختر زرنگ خواهد داشت.

.............................................................

بارلی آغاجا داش وورارلار.
◦�درختی که میوه داره بهش سنگ پرتاب می کنند(به‌درخت بی‌ثمر سنگ نمی‌زنند)�.

باخما اوزونون قاراسئنا ، باخ آلنئنئن سیتاراسئنا.
◦�فلفل نبین چه ریزه،بشکن ببین چه تیزه�.

پوستش رو کندی و کندی و حالا که به آخرش رسیدی نجسش نکن

هشتر که نجو کیت ، کونڈے نبرانت
معنی فارسی :
کسی که به انجام کاری رغبت ندارد، نباید با توسل به زور او را وادار به انجام آن کار کرد
سانگ ؤ بند ، لانک ؤ بند

معنی فارسی :

با هرکس وصلت کردی ، در روزهای سخت باید به یاری اش بشتابی
هچ کس مکنت چوشیں کار په دشمانے کشتش بولے سوار

سوز كیونه, زین كنیتو, ایمانیش عروس بریم
مادیان سفید عروس را زین كنید, آمده ایم عروس را ببریم

..........................................................

ایما همه الماسیم, سر در یه کرواسیم
ما همه الماسیم, سر در یک کرباس داریم
یک دست بودن, یک عقیده و خلق و خوی داشتن

تا نازآما نیاز, تا جور آما بساز
تا ناز آمد نیاز کن, در وقت جور و جفا هم مدارا کن
خود را با شرایط موجود سازگار کردن

حرف سرد مهر گرمنه موره
حرف سرد مهر گرم را از دل میبرد.
حرف دلگیر کننده و گوشه و کنایه دار گرمی و دوستی را از بین می برد

و اِووگفتن چونه همیشه صدات میا, گفتا: همنشینم سنگه.
به آب گفتن چرا همیشه صدات میاد, گفت همنشینم سنگ است.
اشاره به افرادی است که همیشه با همسر یا همسایه خود بگو مگو دارند.

لوینه د گشنه یی مرده یی, مگفتن کلوا کشتش
آسیابان از گرسنگی مرده بود, می گفتند نان شیرمال کشتش
اتهام بدون اثبات گناه

پهلله سرخی شلال سر برگ شونت
تا پنج تیر چاک نبره کس نی بسونه
موهایت چون آبشاری روی شانه هایت بسرخی می زند
تا پنج تیرم نشکند, کسی نمی تواند ترا از من بگیرد.

خومو گل بسیم گرو خوم گولا بردم
گولاکو لبخند داد خوم جون سپردم
من و گل با هم شرط بستیم و من از گلم بردم
ولی گل من لبخند زد و من جان سپردم.

تخت یاقوت زری کنگرش طلایه
هر که بوس که لو گل او بندی خدایه
کنگره تخت یاقوت زری طلایی است
هر که لب گل را بوسید بنده ی خدا است

اساریه روزا بگو چه بد از مو دیدی
دستمو گردن یار سر از کو کشیدی
ستاره ی صبح را بگو از من چه بد دیدی
دست من در گردن یار بود سر از کوه کشیدی‌

ار برنو چار کل کنه دل هر دو مونه
یائی میرم یای سونمت یای بوم دیونه
اگر برنو قلب هر دوی مارا چار تیکه کند
یا می میرم یا می ستانمت یا دیوانه میشوم.

عروس رقص بلد نیه گنه بنه تپه چاله دارنه

عروس رقص بلد نیست میگوید زمین تپه چاله دارد یا هموارنیست

اگر داروک بخونده گنه وارش انه
اگر قورباغه سبز روی درخت بخواند می گویند باران می آید.
- پنج شنبه نون و خرما در کامبی تا امه مرده جه برسه
پنجشنبه نان و خرما بیرون می دهیم تا ثوابش به مرده ما برسد.
- چایی دله دار دره مهمان قد بلند انه
روی چایی ساقه اش قرار گرفته مهمان قد بلند می آید.
- خوی بد بدی صدقه درها کن تا بدی اون خو بر طرف بوشه
خواب بد دیدی صدقه بده تا بدی آن خواب بر طرف شود.
- سگ سر انشند ته دست گند موک زنده
روی سگ آب نریز دستت زگیل می زند
- شو بی وقتی نونه جارو بزوئن فرشته ملائکه ره از شه سره بیرون کاندی
شب بی موقع نباید جارو بزنی چون فرشته و ملائکه را از خانه خود بیرون می کنی
- گرم تندیر سره دپوشی ته وشته حادثه پیش انه
سر تنور گرم را بپوشانی برای تو حادثه پیش می آید.
- نمک ره نشند بنه به خاطر این که آب چشم حضرت زهرا هسته
نمک را زمین نریز به خاطر این که آب چشم حضرت زهرا (س ) است

خلا و خروش آوشی در چو و تازی آوشی به گه ری
خدا به خرگوش می‌گوید در رو. به تازی می‌گوید بگیرش
یعنی کار خدا حساب دارد

گلیج پمه قاین سر عروس اَشکند.
گل پنبه مادرشوهر سر عروس را می‌شکند.
یعنی کوچکترین حرف مادرشوهر باعث ناراحتی عروس می‌شود

- یك بز كم ، یك هخ كم

- اگر علی ساربونه می دونه شتررا كجا بخوابونه

- پیش شتر گفتند چرا شاشت پسه ، گفت چه كارم مثل همه كسه

- شتر تا زانوش گهی بود می گفت از حموم در اومدم

- شترآدور زشت میداشت، زیر لنجش سبز شد

- شتر در خواب بیند پنبه دانه

- خدمت خر كردن مزدش گوز است و لگد

- خدا خرش را شناخته كه شاخ بهش نداده

- همه بار خر خرما نمی ریه

- خر سیاه ، خوره سیاه ، چی شی بارشه ، مویز سیاه

- پول در كیسه خر در بازار ، خدا را سرآید نداره

- خرك میخواست بخسبد ، شكر خدا كه خسبید

- همه خری را با یك چوب نمی رانند

- ماچ در كون خر خوردن مصلحت روزگار است

- همه مرغی جامیرفت ، لاك پشت صحرا می رفت

- مرغی كه انجیر می خورد نوكش كج است

- كلاغه پیش بچه اش میگفت قربون قد و بالای رعنات

- كلاغ آمد مثل كبك راه برود راه رفتن خودش را هم یادش رفت

-پیش چوغور گفتند منار به كونت گفت یك چیزی بگو بگنجد

یا اجل میدواند یا روزی

بچه سر پیری زنگوله پای تابوت است.

بحسنت نناز به تبی بنده به پولت نناز به شبی بنده.

بخر دستش نمیرسه پالونش را بر میداره.

ضرب‌المثل گونه‌ای از بیان است که معمولاً تاریخچه و داستانی پندآموز در پس بعضی از آن‌ها نهفته است. بسیاری از این داستان‌ها از یاد رفتهاند، و پیشینهٔ برخی از امثال بر بعضی از مردم روشن نیست؛ بااین‌حال، در سخن بهکار می‌رود.

دانشمندان و زبان‌شناسان نامدار هنوز تعریفی جامع و کامل برای کلمهٔ ضرب‌المثل نیافته‌اند. گرچه در این راستا تحقیقات بسیار ارزشمندی صورت گرفته و تفاسیر معتبری نیز ارائه شده‌است.علی اکبر دهخدا در مقدمهٓ امثال و حکم چنین می‌نویسد:

"در زبان فرانسوی هفده لغت یافت می‌شود که در فرهنگ‌های عربی و فارسی همهٓ آنها را �مَثَل� ترجمه کرده‌اند، و در فرهنگهای بزرگ فرانسوی تعریف‌هایی که برای آنها نوشته‌اند، مُقنِع نیست و نمی‌توان با آن تعریفات، آنها را از یکدیگر تمییز داد."

تو آش ترش هم معلومه.

به در می گویند که دیوار بشنود.

هر چه رِشتم، پنبه شد!

هر دودی از کباب نیست.

هم از شوربای قم افتادیم، هم از حلیم کاشان!

همسایه نزدیک، بهتر از برادر دور است!

همه کاره و هیچ کاره!

هیچ دویی نیست که سه نشود!

هیچ بقالی نمی گوید ماست من ترش است!

ترجمه : گور داره تا کفن داشته باشد.

ترجمه : گریستن روز خوشی می خواهد.

ترجمه : گله رم کرده بود ، سگ آغل گوسفندان را رها نمی کرد.

گوره یاد حونه نیسن میشی یا بل بازی میکن.

ترجمه : گربه ها که در خانه نیستند ، موش ها می رقصند.

گدا چی چیی وش به ای چی چیی دش بسونی.

ترجمه : به گدا چه چیزی بدهی ، چه چیزی بگیری.

کنایه : نبود تغییر در شخصیت و زندگی و احوال بعضی ها.

کنایه : در نهایت فقر ، مناعت طبع داشتن و خسیس نبودن.

ترجمه : گاوی ؛ گاوداری را خراب می کند.

کنایه : تاثیر همنشین بد.

گرگ بوحورد گرگه ولاته خوت بوحورد.

ترجمه : اگر بناست گرگ تو را بخورد ، گرگ ولایت خودت بخورد.

کنایه : سختی غربت و ارزش بدترین چیزهای وطن.

مو ای گم نره تو ای گوی بدوشش!

من می گویم نر است تو می گویی بدوشش!

کنایه است برای اصرار وسماجت در کاری ناممکن.

قربون ریحون برم که بوی کباب میده/

این چیزا برا فاطمه تنبون نیمیشد
in chiza bara fatme tonboun nimished
منظور کار بیهوده کردن است

یه سنده ی لا نون گذاشتس
ye sendey la noun gozashtes

یا

یه که که ی لا کوکو گذاشتس
ye kekey la ku ku gozashtes

هر دو یه معنی میده و منظور اینه که یه کار بدی کرده و صداش رو در نمیاره

اِز آتیشِش کِسی گرم نیمی شِد اما اِز دودش کور می شِد.

یعنی از آتشش کسی گرم نمی شود، اما از دودش کور می شود.

دَس به تُنبِکی هر کی بِِزِنی صدا می دد.

توسط پ

(ti machchiaya nakhayam ti damagh goze ya mara vensin)
کنایه ار: محبتت رو نمیخوام فقط به من ضرر نزن

کوه وا دکلایه تا دریا پورا به
sang be darya chi kooneh?

انی بج واجور داره
یعنی خرش میره، حرفش اعتبار داره

توضیح: بج یعنی برنج
واجور هم به معنای بالا اومدنه

خر خفته جو نمیخوره
(یعنی وقتی دراز کشیدی غذا نخور ).

آدم چوس خور دوتا خرج داره .

خرج آدم خسیس دو برابر است.

خر خسته و خدای ناراضی
(یعنی کسی که از صبح تا شب دنبال یه کاری میره و به نتیجه نمیرسه )

آسمان لواش ببه دریا تورشه آبه، باز تی شکمه ره کم آیه( شکمو)
Asman lavash bebe, darya turshe abe, baz ti shekame re kam aye
آسمان کون بترکسته، هه ایتا بیرون فوتورکسته ( از خود راضی)
asemane kun beterkeste ha ita biroon fotorkeste
از حج حاجی ام کرایه خانه فگیره ( پول دوست)
Az haj haji am kereye khane fagire
خیلی پاچه سفیدی داره شلته کوتایم دوکونه ( گل بود و به سبزه نیز آراسته شد)
Kheili pache sefidi dare shalte kotayem dukune.

از دیگ چوبین کسی حلوا نخورده است .!

معنی : از آدم ناجوان مرد و نانجیب نباید انتظار نیکی و احسان داشت.

آربيز به قيلون اگو، دو سيلا داري.

یعنی "الک به قليان مي گويد: دو سوراخ داري".

اين مثل زماني بکار ميرود که کسي عيب و ايراد خود را نبيند و به دنبال عيب جويي از ديگران باشد.

(تير را در چشم خودش نمي بيند، مو را در چشم ديگري مي بيند.)

ار جووم دهرست، السم نه پهرست.

"اگر پيراهنم پاره شد. اصلم نپريد (از بين نرفت)". اين ضرب المثل بيانگر اين نکته است که فقر و تنگدستي، اصالت خانوادگي و ارزشهاي اصيل را از بين نمي برد.

.از هرچی بدت بیاد سرت میاد..(قانون جذب)

2. جا خیسه و بچه نیست.

اگر چیزی واسه گفتن نداری کسی ازت خرده نمی گیره!!!Silence is gold

دیره پسم گوز؟
dire pasam goz

الهی تی چشم پوشته قاشوق پوشته بزنم
الهی پشت چشم تورا با پشت قاشق بزنم(ببندم)
در گذشته افرادی که فوت می کردند و چشم آن ها هنگام مردن باز مانده بود آن را با پشت قاشق می بستند . این ضرب المثل بیانگر نفرین به دیگران بود.
بصیر از شفت

آسمان لواش ببه دریا تورشه آبه، باز تی شکمه ره کم آیه( شکمو)
Asman lavash bebe, darya turshe abe, baz ti shekame re kam aye

آسمان کون بترکسته، هه ایتا بیرون فوتورکسته ( از خود راضی)
asemane kun beterkeste ha ita biroon fotorkeste

از حج حاجی ام کرایه خانه فگیره ( پول دوست)
Az haj haji am kereye khane fagire

خیلی پاچه سفیدی داره شلته کوتایم دوکونه ( گل بود و به سبزه نیز آراسته شد)
Kheili pache sefidi dare shalte kotayem dukune

مره بر بخورده ...

رسیدی خونه بزن تو گوش زنت. تو نمیدونی واسه چی زدی...اما اون میدونه!